Έχετε αναρωτηθεί πώς είναι η ανατροφή των παιδιών σήμερα και πως ήταν πριν από κάποια χρόνια; Όπως και πολλά άλλα πράγματα, έτσι κι ο τρόπος που ανατρέφουμε τα παιδιά έχει αλλάξει σημαντικά. Η ανατροφή των παιδιών χρειάζεται προσοχή, ιδιαίτερα τη σημερινή εποχή, όπου τα παιδιά έχουν πολλά ερεθίσματα και η κοινωνία έχει αλλάξει σημαντικά. Πως μπορούμε να τα βοηθήσουμε να έχουν μια ισορροπημένη προσωπικότητα ως γονείς; Διαβάζοντας τα παρακάτω θα διαπιστώσετε αν κάνετε κάποιο λάθος και θα έχετε τη δυνατότητα να το διορθώσετε.
Μη χάνετε την υπομονή σας. Μερικές φορές η συμπεριφορά των παιδιών κάνει και τον πιο υπομονετικό γονιό να χάσει την υπομονή του. Όμως, ποτέ δεν θα πρέπει να μαλώνετε και να βάζετε συνέπεια στο παιδί σας όταν είστε θυμωμένοι. Το να βάλετε τις φωνές αρχίζοντας να βρίζετε, δεν καταφέρνετε απολύτως τίποτα αλλά αντίθετα διδάσκετε στο παιδί σας μη επιθυμητές συμπεριφορές, που αργότερα μπορεί να τις μιμηθεί και το ίδιο. Αν είστε θυμωμένος/η τότε αποκρυνθείτε για λίγο από τον χώρο μέχρι να αποκτήσετε την ψυχραιμία σας. Τα παιδιά λειτουργούν και ακούν καλύτερα όταν υπάρχει ηρεμία, σαφή όρια και ξεκάθαροι κανόνες από τον γονιό καθώς τα επιχειρήματα είναι λογικά, απλά και στοχευμένα, χωρίς πολυπλοκότητα.
Μην δωροδοκείτε. Πολλοί γονείς μέσα στην απελπισία τους έχουν προσπαθήσει να δωροδοκήσουν τα παιδιά τους με διάφορα παιχνίδια ή ότι άλλο τους αρέσει προκειμένου να υπακούσουν στις εντολές τους. Το να δωροδοκείτε το παιδί σας για να κάνει αυτό που εσείς επιθυμείτε δυστυχώς, κάποια στιγμή θα έχετε τα αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που περιμένατε. Ο λόγος; επειδή έτσι μαθαίνετε στο παιδί ότι για να πράξει το σωστό θα πρέπει πρώτα να φερθεί άσχημα ή πάντα θα περιμένει την ανταμοιβή, και μετά να επιδείξει καλή συμπεριφορά. Μπαίνοντας έτσι σε έναν φαύλο κύκλο που δεν μπορεί να σταματήσει. Όμως, μόλις το παιδί μεγαλώσει, ενηλικιωθεί και δεν πάρει την ανταμοιβή που θέλει τότε όλος του ο κόσμος ισοπεδώνεται μη ξέροντας τι να κάνει. Αυτό που θέλουμε είναι να μάθει ένα παιδί να φέρεται σωστά, άσχετα από το αν υπάρχει ανταμοιβή ή όχι. Τι μπορείτε να κάνετε αντί της δωροδοκίας; Να υπενθυμίσετε στο παιδί πόσο όμορφα νιώθουμε όλοι όταν κάνουμε σωστές επιλογές. Να βλέπετε και να τονίζετε τα θετικά του παιδιού και όχι μόνο τα αρνητικά.
Μη ασκείτε σωματική και λεκτική βία. Αν νομίζετε ότι το να ασκήσετε βία στο παιδί σας δίνοντάς του μια ξυλιά ή το τραβάτε από το χέρι πηγαίνοντάς το στο δωμάτιό του ή βάζοντάς του τις φωνές ή μειώνοντάς το συνεχώς θα έχει κάποιο αποτέλεσμα, γελιέστε! Το μόνο που καταφέρνετε είναι να περάσετε στο παιδί σας το μήνυμα ότι οι διαφωνίες και οι συγκρούσεις λύνονται με την βία. Άλλωστε ακόμη και οι φωνές ακούγονται σαν ένας μεγάλος θόρυβος στα αυτιά του παιδιού. Και σε αυτή την περίπτωση, ο θόρυβος θα φέρει θόρυβο, η απομάκρυνση για λίγο από τον χώρο θα σας βοηθήσει να ανακτήσετε την ψυχραιμία σας. Μην ξεχνάτε: ο ρόλος σας είναι να διδάξετε το παιδί να φέρεται σωστά, για να μπορέσει στο μέλλον να αντιγράψει αυτή την συμπεριφορά, όχι να του επιβληθείτε δια της βίας.
Βάλτε ξεκάθαρους κανόνες που θα ισχύουν για όλους. Είναι σημαντικό να υπάρχουν συγκεκριμένοι, ξεκάθαροι και κατανοητοί κανόνες τους οποίους το παιδί καταλαβαίνει και βλέπει να ισχύουν κάθε φορά. Τους κανόνες αυτούς θα πρέπει να τηρούν και οι γονείς. Για παράδειγμα δεν μπορώ να απαιτώ από το παιδί μου να μαζεύει τα παιχνίδια του ενώ έχω τα προσωπικά μου αντικείμενα σκορπισμένα παντού. Ή επίσης δεν μπορώ να απαιτώ από το παιδί μου να μη σηκωθεί από το τραπέζι μόλις τελειώσουμε όλοι το φαγητό ενώ εγώ μόλις το τελειώνω να σηκώνομαι. Μην ξεχνάτε πως παρόλο που είστε μεγαλύτεροι από τα παιδιά σας, αυτό δεν σημαίνει πως δεν είστε και ίσοι. Τα παιδιά έχουν τα ίδια δικαιώματα με εσάς και αυτό πρέπει να τους το δείχνετε.
Μη ακυρώνεις τον άλλον γονιό. Μαμά και μπαμπάς θα πρέπει να είναι ενωμένοι στο πώς χειρίζονται το παιδί τους. Δεν είναι καθόλου σωστό όταν το παιδί πάει από τον πιο αυστηρό στον πιο χαλαρό γονιό για να του ζητήσει να ακυρώσει αυτό που είπε ο άλλος. Αν οι γονείς διαφωνούν η συζήτηση θα πρέπει να γίνει κατ’ ιδίαν, όχι μπροστά στο παιδί. Πρέπει να υπάρχει μια κοινή γραμμή προς το παιδί και όχι ο καθένας να λέει τα δικά του.
Μη κάνετε το παιδί να αισθάνεται ένοχο. Αν προσπαθείτε να κάνετε το παιδί σας να αισθανθεί τύψεις για να φερθεί σωστά, δυστυχώς έχετε επιλέξει το λάθος τρόπο. Το «εγώ που θυσιάστηκα και έκανα πίσω τα θέλω μου για εσένα» δεν λειτουργεί. Αν κάνετε το παιδί σας να νιώσει ένοχο για ότι δεν πήγε καλά στη δική σας ζωή, τότε δε φέρεστε ως γονιός, αλλά σαν προσωπικότητα που εξαρτάται από τους άλλους και θέλει ένα εξαρτημένο παιδί που να λειτουργεί σαν γονιός. Αντί να χρησιμοποιήσετε τις ενοχές, απλώς θέστε στα παιδιά σας τις φυσικές συνέπειες των πράξεών τους κάνοντάς τα έτσι ανεξάρτητα.
Μη γκρινιάζετε. Αυτή η παγίδα είναι πραγματικά μοναδική. Ο γονιός κάνει κήρυγμα στο παιδί για το τι είναι λάθος και τι είναι σωστό. Λες και πρόκειται το δίχρονο ή ο έφηβος να κάτσει και να ακούσει και να αποδεχτεί το κήρυγμα. Σίγουρα κάτι τέτοιο δεν οδηγεί σε μάθηση και αλλαγή συμπεριφοράς. Αν για παράδειγμα το παιδί σας δεν διάβασε τα μαθήματα που είχε για το σχολείο, το να του κάνετε κήρυγμα για τη σημασία της εκπαίδευσης δε θα αλλάξει τη συμπεριφορά του. Το να εντοπίσετε τους λόγους για τους οποίους δεν διάβασε και να βρείτε μαζί τρόπους να το αντιμετωπίσετε είναι πολύ πιο αποτελεσματική προσέγγιση.
Οι ρόλοι να είναι ξεκάθαροι. Μην ξεχνάτε ποιος είναι ποιος. Είστε ο γονιός, και το παιδί είναι το παιδί σας. Το παιδί είναι σωστό να καταλάβει ποια είναι η θέση του στην οικογένεια. Πολλά παιδιά παίρνουν το ρόλο του γονιού και γεμίζουν ευθύνες που δεν είναι υποχρεωμένα να έχουν. Μην ξεχνάτε πως το παιδί πρέπει να πάρει τις ευθύνες που του αναλογούν σύμφωνα με την ηλικία του και όχι τις ευθύνες του γονιού.
Μη συγκρίνετε με τα άλλα παιδιά. Αυτό είναι ένα άλλο συνηθισμένο λάθος που γίνεται με καλή πρόθεση: «δες τον μεγάλο σου αδερφό, πόσο ήσυχος ήταν στη δική σου ηλικία; Εσύ γιατί έγινες τόσο ζωηρός δεν μπορώ να καταλάβω.» κλπ. Μπορεί ως ενήλικες να θεωρούμε ότι έτσι κάνουμε το καλύτερο για το παιδί μας, αλλά οι συγκρίσεις κάνουν ένα παιδί να νιώθει ανεπαρκές και απογοητευμένο. Προσπαθήστε να δείτε το κάθε παιδί σαν ένα ιδιαίτερο και μοναδικό άτομο, με τις δικές του ανάγκες και δυνατά σημεία.
Τα λάθη των γονιών στην ανατροφή των παιδιών έχουν ως συνέπεια όχι μόνο να μην εμφανίζεται η επιθυμητή συμπεριφορά, αλλά και να παίρνει το παιδί το λάθος μήνυμα. Με τον τρόπο αυτό ένα παιδί παίρνει διπλά μηνύματα με αποτέλεσμα να μπερδεύεται. Μην κάνετε άλλα λάθη. Αποφύγετε τις παραπάνω παγίδες, επενδύστε σε σωστούς χειρισμούς και θα έχετε ένα χαρούμενο παιδί και μια ισορροπημένη οικογένεια. Ακούστε και αφουγκραστείτε τις ανάγκες των παιδιών. Τα παιδιά δεν χρειάζονται υλικά αγαθά. Χρειάζονται μόνο αγάπη και κατανόηση.
Χρύσα Πήλιου
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας – Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια