Υπάρχει ένας τρόπος να διατηρείται μία ανάμνηση, γίνεται μόνο όταν συνδέεται ένα δυνατό συναίσθημα με αυτήν. Στην πραγματικότητα, τα συναισθήματα και το νευρικό σύστημα πάνε μαζί. Το νευρικό σύστημα ευθύνεται για την επεξεργασία των συναισθημάτων για το πώς αντιδρούμε σε αυτά. Αλλά μερικές φορές τα συναισθήματα είναι τόσο δυνατά που υπερφορτώνουν το σύστημα. Με επικίνδυνες συνέπειες για τη ζωή. Για παράδειγμα φυσικές καταστροφές, πόλεμοι κτλ. Μπορούν να μπλοκάρουν όλο το σύστημα. Για παράδειγμα ο φόβος είναι πολύ ισχυρός προστατευτικός μηχανισμός για τους ανθρώπους. Παρόλο που τον βιώνουμε ως κάτι που δεν μας είναι χρήσιμο. Είναι μία υπερβολικά ισχυρή προσαρμογή που μας βοηθά να εξωτερικεύσουμε μία απειλή και μετά να αντιδράσουμε σε αυτήν, πριν η απειλή φτάσει σε μας. Μέσα στον εγκέφαλο υπάρχει μία περιοχή που ελέγχει το ένστικτό του φόβου. Είναι ένας βολβός 2,5 εκατοστών που ονομάζεται αμυγδαλή. Όταν βρισκόμαστε σε κίνδυνο, η αμυγδαλή σημαίνει συναγερμό. Ενεργοποιεί μία αλληλουχία γεγονότων ένα κοκτέιλ ορμονών διαχέεται στο σώμα. Οι κόρες διαστέλλονται και δέχονται πιο πολύ φως. Η καρδιά στέλνει αίμα γρηγορότερα. Το αίμα διαχέεται από λιγότερο αναγκαία όργανα σε μεγαλύτερης προτεραιότητας, όπως οι μύες των ποδιών που μπορούν να προωθήσουν ή να τρέξουν. Για αυτό όταν φοβάσαι νιώθεις περίεργα το στομάχι σου. Η ροή του αίματος στο στομάχι επιβραδύνεται δραματικά. Για αυτό έχεις και κρυάδες, το δέρμα έχει λιγότερο αίμα για να μείνεις ζεστός. Όλες αυτές οι απειλές σε προετοιμάζουν για να αντιδράσεις στην απειλή…. είτε μένοντας στη θέση σου είτε τρέχοντας για τη ζωή σου. Ο φόβος μόνο σε αυτές τις περιπτώσεις μας είναι χρήσιμος.

Όμως, σε περιπτώσεις ακραίου άγχους, η αντίδραση του φόβου ελέγχει πλήρως το σώμα και το μυαλό. Παραλύουμε απόλυτα από τα συναισθήματά μας. Ένα φαινόμενο γνωστό ως συγκινησιακή πειρατεία. Μέρη του εγκεφάλου που χρησιμοποιούν τη λογική απενεργοποιούνται δεν λαμβάνουν σήματα. Οι ώσεις πάνε κατευθείαν στην αμυγδαλή, η οποία λειτουργεί βάσει ενστίκτου και συναισθήματος. Όταν συμβεί αυτό, ίσως νιώσεις μία αδικαιολόγητη έκρηξη θυμού ή ίσως παγώσεις από φόβο. Όταν ο φόβος ξεφύγει και αν γίνει η κυρίαρχη αίσθηση που βιώνουμε ως άνθρωποι, μπορεί να μας εμποδίσει να αναλάβουμε νέες προκλήσεις και να βελτιωθούμε. Αλλά το πώς αντιδρά ο εγκέφαλός μας εξαρτάται από εμάς. Μπορούμε να μάθουμε να ελέγχουμε το φόβο κάνοντας τον πιο οικείο. Μπορούμε να εκπαιδεύσουμε μέρη του εγκεφάλου μας να ενεργοποιούνται. Υπάρχει ένα σημαντικό στοιχείο βιοανατροφοδότησης, σκέψης, αναπνοής που μπορεί να μας βοηθήσει.

Όπως βελτιώνουμε τους μύες, την ταχύτητα και τη δύναμη μέσω άσκησης, γίνεται το ίδιο και με τα συναισθήματά μας μπορούμε να τα ελέγξουμε και να τα βελτιώσουμε. Όταν εκτιθέμεθα σε μικρές, ελεγχόμενες δόσεις όσων μας αγχώνουν, μπορούμε να χτίσουμε αντοχή. Και έτσι η ανοχή στο άγχος αυξάνεται κι η αμυγδαλή λειτουργεί προς όφελός μας. Η αμυγδαλή είναι μία πανέμορφη κατασκευή, γιατί εκεί αποθηκεύονται πολλές αναμνήσεις ειδικά οι συναισθηματικές.  Αποθηκεύει όχι μόνο αρνητικές αλλά και θετικές αναμνήσεις. Αν μάθουμε στον εγκέφαλό μας να θυμάται πως αντιμετωπίσαμε μία αγχωτική κατάσταση, η αμυγδαλή θα ανασύρει και την ανάμνηση σε μία μελλοντική στιγμή φόβου και θα επιτρέψει στη λογική να είναι παρούσα.

Το νευρικό σου σύστημα έχει όλα τα εργαλεία για να μείνεις ήρεμος σε αγχωτικές καταστάσεις. Απλά πρέπει να ξέρεις και να μάθεις να τα ενεργοποιείς την κατάλληλη στιγμή. Όλα τα συναισθήματα είναι προς όφελός μας αρκεί να μάθουμε να τα ενεργοποιούμε την κατάλληλη στιγμή και να τα ελέγχουμε. 

Χρύσα Πήλιου

Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας